Koşer Gıda Nedir?
Yahudilik dinine ait yasaların bir kişinin yemesine izin verdiği herhangi bir yiyecek veya içecek.
Koşer Rehberi
Koşer Nedir?
Koşer kelimesi uygun veya kabul edilebilir anlamına gelir ve bu anlamıyla gayri resmi olarak İngilizce’ye girmiştir. Yahudilik inancına göre; yenilmesi ve kullanılmasında dinen bir sakınca bulunmayan ürünlere koşer denir.
Koşer Belgesi Nedir?
Koşer yasaları Talmud’da ve Yahudi geleneklerinin diğer kodlarında ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Yüzyıllar boyunca sürekli değişen durumlara uygulandı ve hem eski hem de modern olan bu kurallar koşer sertifikasının içeriğini oluşturuyor. Kaşerut sertifikası olarak da biliniyor. Kosher belgesi yahudilik dininin inancına uygun olarak üretilmiş ürünleri tescilleyen bir belgedir.
Kaşerut Nedir?
Yahudi kanunlarının yenmesi yasak ve serbest olan yiyecekler; bu yiyeceklerin hazırlanması ve yenilmesi ile ilgilenen kurallarıdır. Kaşerut sözcüğü İbranicedir. “Uygun”, “Doğru” sözcüğünün kökünden gelir. Daha genişçe kullanılan “Kaşer” sözcüğü de aynı kökten gelir. Kaşer bu normlara uyan yiyecekleri ifade etmek için kullanılır.
“Kaşer-tipi” yemek diye bir şey yoktur. Kaşer, bir mutfak stili değildir. Fransız, Fas veya Hint mutfağına özgü yemekler Yahudi kanununa uygun hazırlanmışsa Kaşer olabilir. Yahudiler karada yaşayan hayvanlar arasında çift tırnaklı ve geviş getiren hayvanların etini yiyebilir. Tevrat’a göre deve, porsuk, tavşan ve domuz bu iki koşuldan biri eksik olduğu için Kaşer olmadığı için yenemezken koyun, inek, keçi ve geyik eti Kaşer’dir.
Deniz mahsulleri arasında Yahudiler yüzgeçli ve pullu olan her şeyi yiyebilirken ıstakoz, istiridye, karides, midye ve pavurya gibi kabuklu hayvanlar yasak kapsamında olduğundan yenemez.
Avcı veya leş yiyen kuşlar yasaktır. Yenmesi yasak olan hayvanlara ait süt, yumurta, yağ veya iç organlar da yenmesi Musevi inancına göre haramdır. Yenmesi dinen caiz olan hayvanların kesimi Yahudi kanunlarına göre yapılmalıdır. Bu işlem çok keskin bir bıçakla tek darbede, hayvanın boğazına çok hızlı ve derin keserek yerine getirilmelidir. Bu yöntemde amaç iki saniye içinde şuursuzluk getirdiği için ölümün mümkün olduğu kadar acısız olmasını sağlamaktır. Ayrıca kanın etten çabuk ayrılmasını da sağlar. Bu, eti Kaşer yapmak için gereklidir. Doğal yollardan ölen ya da öldürülen hayvanları yemek yasaktır. Sütlü ve etli yiyecekler karıştırılamaz. Yiyecekler dışında tencereler, kaplar, tabaklar ve çatal bıçaklar da Kaşer usulüne uygun işlemden geçirilmelidir. Meraklı okuyucularımız için daha detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
Koşer Damgası
Koşer usulüne göre hazırlanmış gıdaların üzerinde helal kesim gibi bir damga vardır. Bu damga ürünün Koşer usulüne göre hazırlandığını gösterir.
Koşer Kesim Nedir?
Musevilikte yenilmesi serbest olan hayvanlar ile ilgili kesim kurallarına şehita adı verilmektedir ve kesilen bir hayvanın etinin yenilebilmesi için Musevi dini kurallarına göre şehita gereklilikleri zorunluluktur. Şehita kurallarına uyulmadan yapılan kesim sonucu ortaya çıkan etler trefa (haram) sayılır ve Musevilerce tüketilemez. Şehita kurallarını bilen ve bu kurallara uygun kesim yapan kişiye ise şohet denilmektedir.
Sadece kesim (shehitah) yasalarını bilen ve uygulamasında yetkin olan ve inanan, dindar bir Yahudi olan biri, emrin yerine getirilmesinde kesimci (shohet) olarak hareket edebilir. Shohet’in, yukarıda belirtilen nitelikleri onaylayan tanınmış bir rabbinik otoriteden yazılı izin alması yaygın bir gelenektir. Şehita, keskin bir bıçağın keskin ve düzgün bir şekilde kesilmesiyle yapılmalıdır, bıçağın herhangi bir girintisi veya kusuru yoktur.
Shehitah, sözlü geleneğe uygun olarak trakea ve yemek borusunun kesilmesini gerektirir; bu, shehita’yı geçersiz kılmaları ve hayvanı yenmeye uygun hale getirilmesini engelleyen beş uygunsuz prosedürden kaçınılmasını gerektirir.
İşte O 5 Uygunsuz Prosedür
1-) Bıçağı çekerken tereddüt veya gecikme,
2-) Aşırı basınç veya doğrama,
3-) Bıçağı soluk borusu ile yemek borusu arasına veya deri altına oymak,
4-) Kesiyi belirtilen alan dışında yapmak,
5-) kusurlu bir bıçaktan kaynaklanacak trakea veya yemek borusunun yırtılması veya yırtılması.
Uygun olmayan şekilde kesilen (veya daha önce belirtildiği gibi kesilmeyen, ancak kendi kendine ölen) bir hayvan veya kümes hayvanı leş (nevelah) olarak kabul edilir ve yemek için uygun değildir. Anne-babayı yavrusuyla aynı gün kesmek yasaktır (Levililer 22:28).
Koşer Belgeli Ürünler
Musevi inancına göre tüketilen tüm gıda ürünleri Koşer (Kosher) sertifikasına sahip olmalıdır. Koşere göre tüketilmesi uygun olan gıdalar; etli, sütlü ve parve gıdalardan oluşmaktadır. Etli ürünler; et, tavuk gibi ürünlerdir. Yahudi yasalarına göre, yenmeyen bazı gıdaların yanı sıra birlikte yenemeyen bazı yiyecekler de söz konusudur.
3 Kategoride Koşer Gıdalar
Koşer gıdalar üç kategoriye ayrılır. Bunlar;
- Et
- Süt
- Pareve
PAHR-iv olarak telaffuz edilen pareve, et veya süt ürünleri içermeyen yiyecekleri ifade eden Yidişçe terimdir. Parve ise İbranice terim olup telaffuzu PAHR-vuh’dur. Yahudi diyet yasalarına, yahut kanunlarına göre, et ve süt ürünleri birlikte pişirilemez ya da birlikte yenilmez. Pareve gıdalar nötr olarak kabul edilir. Pareve gıdalar et ya da sütlü yemekler ile yenilebilir. Pareve olan besinlere süt ya da et olmayan ve süt ya da et ile hazırlanmış olmayan herhangi bir ürün örnek olarak verilebilir. Tüm meyveler, sebzeler, makarnalar, tahıllar, sert kabuklu yemişler, baklagiller, baklagiller ve bitkisel yağlar parevedir. Ayrıca alkolsüz içecekler, kahve ve çay gibi içecekler de parevedir. Birçok şekerleme, bu şekilde etiketlendiği sürece parevedir.
